Wat zijn het en waar komt het vandaan? Hoe kun je door archetypen te gebruiken of ze te duiden inzicht krijgen in wat er speelt in jouw innerlijke wereld? Waarom komen deze voor in onze dromen? Vele vragen doemen op wanneer ik uitleg geef over dit onderwerp.
In ons collectieve bewustzijn huizen, aldus Carl Jung, zogenaamde archetypen. Archetypen zijn instinctieve herinneringsbeelden aan personen met een bepaald gedragsrepertoire, die mensen helpen overleven. Archetypen zouden al vanaf de geboorte aanwezig zijn in onze geest. Ze liggen klaar om ‘opgewekt’ te worden, naar gelang de situatie.
Wordt een vrouw bijvoorbeeld zwanger, dan wordt onbewust het Moeder-archetype geactiveerd, dat ervoor zorgt dat ze haar kind instinctief verzorgt en koestert. Alhoewel archetypen hun invloed dus onbewust uitoefenen, komen ze zichtbaar tot uiting in gedrag. Archetypen kom je overal 'tegen' en je leest ze ook in sprookjes en mythen.
Er vallen honderden archetypen te onderscheiden, de bekendste zijn:
- De Schaduw - Dit archetype staat voor het duistere deel van je geest. Het is gericht op de directe bevrediging van behoeften.
- De Persona - Dit archetype staat voor je ‘publieke’ zelf. De Persona fungeert als een sociaal masker: het zorgt dat je een goede indruk maakt, en je gedraagt volgens de regels van het sociale verkeer.
- Het Zelf - Dit archetype weerspiegelt je authentieke zelf. Het helpt je om jezelf te ontwikkelen tot degene die je in potentie bent.
- Animus - Dit archetype weerspiegelt de mannelijke aspecten in de psyche van de vrouw.
- Anima - Dit archetype staat voor de vrouwelijke aspecten in de psyche van de man.
Universeel
Hoe kan het dat deze archetypen ons inzichten verschaffen en hoe herken je ze überhaupt? Ik vertaal de archetypen graag als 'innerlijke krachten' die, wanneer je je ervan bewust wordt, veel over ons te vertellen hebben.
Met deze gedachtegang komen behalve beelden ook andere universele uitingsvormen binnen het bereik van ‘de archetypische energieën’. Denk daarbij aan gebaren, bewegingen, gezichtsuitdrukkingen etc.
Zelfs de dromende mens maakt tijdens zijn droomreis bewegingen die universeel te noemen zijn. Ook kinderen maken in dromen al dit soort bewegingen; aanleren is niet nodig. Deze universele bewegingen zijn onafhankelijk van culturele achtergrond en zijn vooral ‘typisch menselijk’.
Balans
Archetypen zijn belangrijk voor ons omdat ze als doel hebben de innerlijke psychosomatische balans herstellen. Eenzijdige aandacht of verwaarlozing van (delen van de eigen) psyche verstoort deze balans.
Archetypen laten je ervaren wat er op onbewust niveau speelt en dat kan heel anders zijn dan wat je op bewust niveau denkt.
Als de archetypische energieën zich laten ‘voelen’ geven ze inzicht in de gebieden die je verwaarloost of afwijst in zichzelf. Zo komen archetypische beelden bijvoorbeeld naar voren in dromen of tijdens het gebruik van orakelspellen. De dromen of de afbeeldingen op kaarten weerspiegelen dan de innerlijke gesteldheid. Het verkregen inzicht maakt het je mogelijk de eigen innerlijke balans te herstellen. Soms lukt dat alleen, soms is daar hulp bij nodig.
Archetypen maken zich hoe dan ook kenbaar. Dat kan dus in dromen zijn, maar ook in dat wat ons stoort in het gedrag van een ander. In die ander projecteren we eigenschappen die we in onszelf niet (willen) (h-)erkennen.
Het zou je kunnen helpen om je te beseffen dat we de ander niet kunnen veranderen, ook al zouden we dat misschien wel willen. We moeten leren omgaan met de ander zoals deze is. Een kwestie van een andere opstelling of het aannemen van een andere houding ten opzichte van die persoon. Want, pas als we zelf veranderen, zal er ook wat bij de ander gebeuren.
Vanuit die verworven inzichten kan dan de innerlijke balans hersteld worden...
Aandacht
Mijn ervaring is dat voor heel veel mensen de bewustwording van een archetype een feest van herkenning is. Ook omdat er aandacht geschonken wordt aan wat er zo belangrijk is voor jou op dat moment. Jij geeft die aandacht dan. Aan jezelf... en wat je aandacht geeft: groeit!
In jouw innerlijke wereld schuilen dus al die prachtige beelden die 'sluimeren'; wachtend op het juiste moment om wakker gekust te worden. Pure psychologie... of spiegologie?
Ook bij mij ben je meer dan welkom voor informatie over hoe archetypen voor jou werken. Kom het ervaren, kom kijken in jouw innerlijke spiegel...
Blessed be,
Natasja